نویسنده: محمد غواصی کناری
1. «اطلاعات شما به اندازهی اطلاعات ارائه شده توسط حسابرسان مستقل ارزشمند نیستند.»
به عنوان مثال، یکی از این منشورها مبتنی بر خلاصهای از منشور کمیته حسابرسیِ شرکتهای منتخب فورچون 1000 بود. محتوای آن شامل 9 بند درباره «حسابرس مستقل»، 9 بند در خصوص «نظارت بر فرآیندهای گزارشگری مالی، دستورالعملهای حسابداری و ساختار کنترل داخلی» و تنها پنج بند در مورد «نظارت بر حسابرسی داخلی» بود. بسیاری از کمیتههای حسابرسی متشکل از شرکای بازنشسته موسسات حسابرسی هستند و اغلب بر تخصص خود یعنی «حسابرسی مستقل» تاکید دارند. با این حال، حسابرسی داخلی باید اهمیت مشابهی داشته باشد و به همین دلیل، وظیفه هر یک از حسابرسان داخلی است که خود را مطلع، متخصص، بهروز و آماده تعالی نگه دارند.
2. «اطلاعات زیادی را به سوی ما میفرستید.»
این تفکر را نمیتوان همواره بهعنوان سوءتفاهم در نظر گرفت. برخی از مدیران ارشد حسابرسی داخلی، هر سال حدود 40 گزارش حسابرسی داخلی را به اعضای کمیته حسابرسی خود ارسال میکنند. گزارشهایی را دیدهام که بیش از 200 صفحه حجم داشتند و بدون تلخیص، میان اعضای کمیته حسابرسی توزیع شده بودند. آیا جای تعجب است که کمیتههای حسابرسی این گونه به ما مینگرند؟
افرادی که در «اضافهبار اطلاعاتی» غرق میشوند، برای یافتن مسائل حیاتیِ نیازمند توجه با مشکل مواجه میشوند. کمیتههای حسابرسی نیز از این قضیه مستثنی نیستند. شاید نخواهند اقرار کنند که قادر به دنبال کردن این حجم از اطلاعات نیستند، اما واقعیت این است که آنان اغلب افراد پرمشغلهای بوده و مسئولیتهای متعدد و زمان محدودی دارند. باید با ارائهی اطلاعات «به خلاصهترین شکل ممکن» و تسهیل شناسایی مسائل نیازمند توجه، حرفهایگری و حُسن نیت خود را به نمایش بگذاریم.
3. «ای کاش سرنخها را به هم ربط میدادید.»
غرق شدن در ظرایف و نادیده گرفتن تصویر کلی، خیلی ساده است. گاهی آنقدر ذهنمان، مشغول بیان جزئیات میشود که فراموش میکنیم بر پاسخ به این سوال اساسی تمرکز کنیم: «خُب که چی؟» اگرچه جستوجوی حقایق و قضاوت دربارهی مهمترین آنها همیشه کار آسانی نیست، اما حسابرسان داخلی با انجام این کار، ارزش خود را به نمایش میگذارند. آنان ارزیابیهای آگاهانه و مستدلی را ارائه کرده و توضیح میدهند که «دلیل اهمیت اطلاعات چیست»، «چرا کمیته باید آن را بشنود» و «چه پیامدهایی را میتواند بههمراه داشته باشد». به عبارت دیگر، آنان کار دشوار ایجاد تصویری واضح از انبوهی از پیکسلها را انجام میدهند.
4. «از شما میخواهیم که بر مسائل دیگری به جز کنترلهای مالی تمرکز کنید، اما مطمئن نیستیم که از مهارت لازم برخوردار باشید.»
اغلب حسابرسان داخلی بهدلیل توانایی رسیدگی به تمام ریسکهای پیش روی سازمان افتخار میکنند. ما به ظرفیت حسابرسی داخلی برای به حداکثر رساندن ارزش خود برای سازمان با تمرکز بر حوزههای کلیدی ریسک و کفایت فرآیندهای مدیریت ریسک شرکت باور داریم.
طبق نظرسنجی کمیتههای حسابرسی جهان در سال 2017 توسط موسسه حسابرسی کیپیامجی، اغلب اعضای کمیتههای حسابرسی با این موضوع موافقند. نتایج این نظرسنجی نشان داد که اکثر کمیتههای حسابرسی از واحد حسابرسی داخلی میخواهند تا علاوه بر ریسکهای رعایتی (همراستایی با قانون و مقررات) و مالی، بر ریسکهای حیاتی کسبوکار نظیر ریسکهای عملیاتی (نظیر امنیت سایبری و ریسکهای فناوری) و کنترلهای مرتبط تمرکز کنند. همچنین این کمیتهها میخواهند که برنامه حسابرسی، انعطافپذیر بوده و با شرایط متغیر کسبوکار و ریسک، تطابق پیدا کند. تا اینجای کار مشکلی نیست؛ با هم موافقیم. اگرچه این یافته خبر خوبی است، اما آمار دیگری وجود دارد که باید برای ما تا حدی نگرانکننده باشد: 42 درصد از پاسخدهندگان اشاره کردند که سطح استعداد و تخصص در سازمان حسابرسی داخلی باید بهبود یابد. برای نگه داشتن سطح مهارتها و تخصص خود باید در حدی تلاش کنیم که اعتماد اعضای کمیته حسابرسی به توانایی ما برای اجرای کار مورد نیاز است.
5. «چیزی بیش از سخنگوی مدیریت باشید؛ دستبهکار شده و عقاید خود را آزادانه بیان کنید.»
اعضای کمیته حسابرسی، افراد دانا و زیرکی هستند. آنان اغلب تشخیص میدهند که چه زمانی صداقت نشان داده و چه زمانی «خطمشی» مدیریت را تحویلشان میدهیم. همجبهه بودن با مدیریت شاید ظاهر خوبی داشته باشد، اما نباید فراموش کنیم که نقطه قوت اصلی حسابرسان داخلی، استقلال سازمانی است.
آیا این بدین معنا است که باید بهصورت عمدی، سعی در مخالفت با مدیریت کنیم؟ به هیچ وجه. وقتی با کمیته حسابرسی صحبت میکنیم، برخی از ما باید بیشتر بر ارائه نتایج کار حسابرسی خود تمرکز کرده و نقطهنظر مدیریت را بازتاب ندهیم. مدیریت اغلب میتواند از خودش دفاع کند. ارزش ما در شفافیت و بیطرفی ماست. اعضای کمیتههای حسابرسی، متفاوت از یکدیگرند. شاید بخت با شما یار باشد و کمیتهای داشته باشید که با صداقت و رواستی سخن گفته و نظر بسیار مثبتی نسبت به نقش حسابرسی داخلی داشته باشد. در مورد بقیه باید تلاش کنیم تا بفهمیم که چه در سرشان میگذرد. هر چه درک بیشتری نسبت به اعضای کمیته حسابرسی خود پیدا کنیم، آمادگی بیشتری برای انجام کار خود خواهیم داشت.
